Οι Ρωμαίες
Ο Κικέρων είχε εξηγήσει πως οι γυναίκες όφειλαν να είναι υποταγμένες στους φύλακες άρρενες εξ αιτίας της νοητικής τους αδυναμίας.
Οι Ρωμαίες περνούσαν από τα χέρια του ενός αρσενικού στου άλλου. Ο πατέρας του πάντρευε την κόρη του την έδινε στον σύζυγο είτε ως ιδοκτησία του είτε ως δάνειο. Εκείνο που κυρίως μετρούσε ήταν η προίκα, η περιουσία, η κληρονομιά: για την απόλαυση υπήρχαν οι σκλάβες.
Οι Ρωμαίοι γιατροί πίστευαν πως, όπως και ο Αριστοτέλης, ότι όλες οι γυναίκες ανεξαιρέτως, πληβείες ή σκλάβες, είχαν λιγότερα δόντια και λιγότερο μυαλό από τους άνδρες, και ότι τις ημέρες της περιόδου τους κάλυπταν τους καθρέφτες με κόκκινο πανί.
Ο Πλίνιος, η μεγαλύτερη αυθεντία της αυτοκρατορίας σε επιστημονικά θέματα, είχε αποδείξει πως οι γυναίκες με περίοδο έκαναν το νέο κρασί στυφό, χαλούσαν τις σοδειές, ξέραιναν τους σπόρους και τα φρούτα, αχρήστευαν τα μπόλια στα φυτά, σκότωναν τα μελίσια, οξείδωναν τον μπρούτζο και τρέλαιναν τα σκυλιά.
~ ~ ~
Οι Ελληνίδες
Από έναν πονοκέφαλο μπορεί να γεννηθεί μια θεά. Η Αθηνά ξεπήδησε από το ανοιγμένο κεφάλι του πατέρα της, του Δία. Γεννήθηκε χωρίς μητέρα.
Αργότερα, η ψήφος της ήταν αποφασιστική στο δικαστήριο των θεών, όταν ο Όλυμπος αναγκάστηκε να πάρει μια δύσκολη απόφαση.
Για να εκδικηθούν τον πατέρα τους, η Ηλέκτρα κι ο αδερφός της ο Ορέστης είχαν σπάσει τη ραχοκοκαλιά της μητέρας τους μ’ ένα τσεκούρι.
Οι Ερινύες ήταν κατηγορηματικές. Απαιτούσαν να λιθοβοληθούν οι δολοφόνοι μέχρι θανάτου, γιατί η ζωή μιας βασίλισσας είναι ιερή και οι μητροκτόνοι είναι ασυγχώρητοι.
Ο Απόλλων ανέλαβε την υπεράσπισή τους. Υποστήριξε πως οι κατηγορούμενοι ήταν παιδιά ανάξιας μητέρας και πως η μητρότητα δεν είχε την παραμικρή σημασία. Μια μητέρα, ισχυρίστηκε ο Απόλλων, δεν είναι παρά το αυλάκι όπου ο άνδρας ρίχνει τον σπόρο του.
Από τους δεκατρείς θεούς της Επιτροπής, έξι τους καταδίκασαν και έξι τους απήλλαξαν.
Η Αθηνά έδωσε λύση στο αδιέξοδο. Ψήφισε κατά της μητέρας που δεν είχε ποτέ της, και διαιώνισε την ανδρική εξουσία στην Αθήνα.
~ ~ ~
Οι Αμαζόνες
Οι Αμαζόνες, γυναίκες τρομερές, είχαν πολεμήσει εναντίον του Ηρακλή κι εναντίον του Αχιλλέα στον πόλεμο της Τροίας. Μισούσαν τους άνδρες, κι έκοβαν τον δεξιό τους μαστό για να στοχεύουν καλύτερα με το τόξο τους.
Ο μεγάλος ποταμός που διασχίζει το κορμί της Αμερικής από το ένα άκρο στο άλλο ονομάζεται Αμαζόνιος, εξ αιτίας του Ισπανού κατακτητή Φρανθίσκο ντε Ορελιάνα.
Ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που ταξίδεψε από τα βάθη της ζούγκλας μέχρι τις εκβολές τους, στη θάλασσα. Επέστρεψε στην Ισπανία με ένα μάτι λιγότερο, κι αφηγήθηκε πως τα πλοία του δέχτηκαν καταιγισμό από βέλη, από κάποιες γυναίκες που πολεμούσαν γυμνές, γρύλιζαν σαν θηρία και, όταν είχαν ανάγκη από έρωτα, απήγαγαν άνδρες, τους φιλούσαν τη νύχτα και το ξημέρωμα τους στραγγάλιζαν.
Για να δώσει ελληνικό γόητρο στην αφήγησή του, ο Ορελιάνα ισχυρίστηκε πως επρόκειτο για τις Αμαζόνες που λάτρευαν τη θεά Άρτεμη, και με το όνομά τους βάφτισε τον ποταμό όπου είχαν το βασίλειό τους.
Πέρασαν οι αιώνες. Για τις Αμαζόνες δεν ακούστηκε ξανά τίποτα. Όμως το ποτάμι εξακολουθεί να έχει το ίδιο όνομα, και παρότι καθημερινά το δηλητηριάζουν με εντομοκτόνα, χημικά λιπάσματα, υδράργυρο από τα ορυχεία και πετρέλαιο απ’ τα πλοία, τα νερά του είναι πάντα τα πλουσιότερα του κόσμου σε ψάρια, πτηνά, ιστορίες.
~ ~ ~
Όταν η ψυχή κατοικούσε στο συκώτι
Παλιά, πολύ πριν γεννηθούν οι καρδιολόγοι και οι στιχουργοί των μπολερό, τα αισθηματικά περιοδικά, θα μπορούσαν αν έχουν έμβλημά τους το συκώτι αντί για την καρδιά.
Το συκώτι ήταν το κέντρο.
Σύμφωνα με την κινέζικη παράδοση, το συκώτι ήταν το μέρος όπου αναπαυόταν κι ονειρευόταν η ψυχή.
Στην Αίγυπτο, την επίβλεψη του συκωτιού είχε αναλάβει ο γιος του Θεού Ώρου, ο Αμσέτ, και στη Ρώμη ήταν ο ίδιος ο Δίας, ο πατέρας των θεών, που είχε επιφορτιστεί να το προστατεύει.
Οι Ετρούσκοι διάβαζαν το μέλλον στο συκώτι των ζώων που θυσίαζαν.
Κατά την ελληνική παράδοση, ο Προμηθέας έκλεψε για χάρη μας, τους θνητούς, τη φωτιά των θεών. Κι ο αφέντης του Ολύμπου, ο Δίας, τον τιμώρησε δένοντάς τον σε έναν βράχο, όπου ένας αετός του έτρωγε καθημερινά το συκώτι.
Μάλιστα, το συκώτι, κι όχι την καρδιά. Όμως κάθε μέρα το συκώτι του Προμηθέα ξαναμεγάλωνε, απόδειξη πως ήταν αθάνατο.
~ ~ ~
Γένεση της φαλλοκρατίας
Και σαν να μην έφτανε εκείνο το μαρτύριο, ο Δίας τιμώρησε την προδοσία του Προμηθέα δημιουργώντας την πρώτη γυναίκα. Και μας την έστειλε δώρο.
Απ’ ότι λένε οι ποιητές του Ολύμπου, ονομαζόταν Πανδώρα, ήταν πανέμορφη, περίεργη και λιγάκι απρόσεχτη.
Η Πανδώρα έφτασε στη γη με ένα μεγάλο πιθάρι στα χέρια. Μέσα βρισκόντουσαν φυλαγμένες οι δυστυχίες. Ο Δίας της είχε απαγορεύσει να το ανοίξει, όμως εκείνη, μόλις προσγειώθηκε στα μέρη μας, δεν άντεξε στον πειρασμό και το ξεσκέπασε.
Τα δεινά ξεχύθηκαν στον κόσμο κι έμπηξαν τα νύχια τους πάνω μας. Έτσι ήρθε ο θάνατος, ήρθαν τα γηρατειά, οι αρρώστιες, ο πόλεμος, η δουλειά…
Σύμφωνα με τους ιερείς της Βίβλου, μια άλλη γυναίκα, που ονομαζόταν Εύα, δημιούργημα ενός άλλου θεού σε διαφορετικό σύννεφο, μας έφερε επίσης ένα σωρό μπελάδες.
Αποσπάσματα από το βιβλίο Edouardo Galeano, «Καθρέφτες», μτφ, Ισμήνη Κανσή, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα 2009.
Μουσική:
-
Howlin’ Wolf – Back Door Man
-
Muddy Waters – Forty Days & Forty Nights
-
Etta James – Welcome to the jungle
-
Elmore James – Standing at the Crossroads
-
Lightnin’ Hopkins – Evil Hearted Woman
-
Ray Charles – Mess Around
-
Bessie Smith – Gimme a Pigfoot
-
John Lee Hooker – Time Is Marching
-
Mississippi John Hurt – Candy Man Blues
Φωτογραφία: Μαρία Ζουρνή
Το γυροσκόπιο αντίληψης της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη οδυνάται για τα κακώς κείμενα στον Πλανήτη. Νιώθει να πάλλεται σε χώρο μαγνητικά απομονωμένο και η πυξίδα έχει χαθεί.
