Ας φανταστούμε πως είμαστε ο πρώτος Άνθρωπος, ο οποίος γυμνός και πένης ανοίγει τα μάτια μετά την προσγείωσή του σ’ ένα τραχύ κι αφιλόξενο μέρος. Μετά τα δάκρυα που θ’ αναβλύσουν αυτόματα απ’ τις κόγχες ως ύστατη επίκληση στο συναίσθημα, ούτε κι ο ίδιος ξέρει ποιανού, ο περιπατών εν τη σκοτία θα βιώσει μιαν ασίγαστη ανάγκη να κατανοήσει την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και να την εξηγήσει, ώστε να διασφαλίσει ερείσματα στους φόβους του να επιβιώσει και να πορευτεί. Όπως περνάμε απ’ τον εργάτη στον εργοδότη εγκαθιδρύοντας μία καμπύλη ενδεικτικής κατανάλωσης, ομοιοτρόπως ο Άνθρωπος εξ’ αρχής κατανόησε τα δύο άκρα μέσα στα οποία κινείται. Το εχθρικό σύμπαν απ’ τη μια κι αυτός ΜΟΝΟΣ απέναντι με μοναδικό του όπλο την ευφυία. Εδώ εκκινεί η Μυθολογία.

Πάσχω από μία ανίατη αρρώστια: τις αναμνήσεις…

Αξεπέραστη η ρήση του Μάνου Ελευθερίου, η οποία κρηπιδώνει την ενόρμηση του κυρίου Δημητράγγελλου Τόγια, του οποίου τα έργα πυροδότησαν την έμπνευση, ώστε η γραφίδα μου να προσπαθήσει να προσεταιριστεί τον χρωστήρα του. «Το ενδιαφέρον του για τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό (Φιλοσοφία-Μυθολογία) ξεκινάει απ’ τα σχολικά μου χρόνια. Το 2010 άρχισα να αποτυπώνω σε καμβά με τη δική μου πινελιά, τις παραστάσεις Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας. Το 2017 έχω ολοκληρωμένα 80 έργα, με μέρος των οποίων έχω συμμετάσχει σε ομαδικές εκθέσεις με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Σκοπός του έργου μου είναι να προβάλλει την Ελληνική Μυθολογία σε πολιτιστικές, εκπαιδευτικές-σχολικές, εκδηλώσεις», διατείνεται ο ίδιος ο δημιουργός. Συνακόλουθα η πινελιά του μπορεί κάλλιστα να αναχθεί στην ανίατη ασθένεια του ανθρώπινου όντος, το οποίο παλεύει με τις αναμνήσεις του.

Ο κύριος Τόγιας είναι ερασιτέχνης. Δόκιμο σ’ αυτό το σημείο να τονιστεί η σπουδαιότητα της ερασιτεχνίας σαν όρος, του οποίου η ετυμολογική ανάλυση μας οδηγεί στη σύμπηξη δύο εννοιών ἐράω=είμαι ερωτευμένος και τέχνη=επιδεξιότητα. Ο Herbert Marcuse σε πραγματεία του αναλύει την «ιδεολογική αποτελμάτωση», όπως ευφυώς χαρακτηρίζει, η οποία απεμπολεί την αυθεντική Τέχνη για να την εισάγει σε εργαστήρια μαζικής κουλτούρας…

Όπως η σκουριά τρώει το σίδερο…

Τα έργα του κυρίου Τόγια φιλοτεχνούνται σε καμβά με χρώματα ακρυλικά ή λάδια και πλαισιώνονται από ξύλινες κορνίζες με την τεχνική «πρόσωπο με το έργο=σκοτία». Στην εν λόγω αναπαράσταση απεικονίζεται ο Υάκινθος κατά την αρπαγή του απ’ τον Ζέφυρο.

Για εμάς τους θνητούς ο Ζέφυρος αντιπροσωπεύει άνεμο ευνοϊκό και ζείδωρο. Στην περιοχή της Λακωνίας κοντά στη Σπάρτη, υπήρχε ένα μέρος, οι Αμύκλες, του οποίου κάτοικος ήταν ο Υάκινθος. Ο όμορφος νέος ήταν εραστής του Απόλλωνα. Σε επίδειξη δισκοβολίας του τελευταίου ο δίσκος παρεκκλίνει υπό την «καθοδήγηση» του Ζέφυρου, ο οποίος ήτο επίσης ερωτευμένος με τον όμορφο Υάκινθο. Σαν προσωποποίηση του Δυτικού ανέμου ο Ζέφυρος παρεμβάλλει στη φορά του δίσκου, ώστε να επιτευχθεί η θανάτωση του νέου. Η όψη του Ζέφυρου αντικατοπτρίζει αγέρωχη αυτοπεποίθηση σε αντιδιαστολή με τη νεανική αθωότητα του Υάκινθου.

Όπως η σκουριά τρώει το σίδερο, έτσι κι ο φθονερός κατατρώγεται απ’ το πάθος του, σύμφωνα με τον Αντισθένη, κυνικός φιλόσοφος του 4ου αιώνα π.Κ.Ε, για να ολοκληρώσουμε την ημιτελή φράση του διάτιτλου. Στο μουσκεμένο χώμα απ’ το αίμα του νέου φυτρώνει ένα άνθος, ύστερα από παραίνεση του Απόλλωνα προς μετουσίωση του ερωμένου του σε Αθάνατο. Διασώζεται τοιουτοτρόπως ή σάρκα και το αίμα σας ψήγμα θεότητας…

Η Κορωνίς, κόρη του Φλεγύα και αγαπημένη του θεού Απόλλωνα, παντρεύεται με θνητό. Ο κόρακας μεταφέρει τα θλιβερά νέα στον Θεό, γι’ αυτό και φέρει το χρώμα του μαύρου. Ο Απόλλωνας την ρίχνει στην πυρά προλαμβάνοντας τη διάσωση του εμβρύου απ’ το καιόμενο σώμα της, το οποίο συνιστούσε καρπό του έρωτά τους.

Ο Απόλλωνας και ιδιαίτερα οι ερωτικές ατασθαλίες του αποτελούν αφορμή για δημιουργία πολλών μύθων, οι οποίοι αναζητούν την ηθική τους δικαιολόγηση. Ενδυόμενοι με το γλωσσικό ιδίωμα της συναισθηματικής «ιδιοκτησίας» παραπέμπουν ενίοτε σε εμβάθυνση νομιμοποίησης πρακτικών της καθημερινότητας ή επίγνωσης του εσώτερου αδυσώπητου της ψυχής.

Το μαγνητικό πεδίο της επανάληψης…

Μετά τον Διαφωτισμό διαπιστώνεται μία στροφή προς την Αρχαία Ελληνική Σκέψη, η οποία ελκύει Ευρωπαίους υπηκόους κι ενώ ο Έλληνας τελεί ακόμη υπό τον οθωμανικό ζυγό. «Το ευρωπαϊκό πνεύμα», ωστόσο και σύμφωνα με τον κύριο Λιαντίνη, «ακολουθώντας την ενιαία πορεία του ρομαντισμού και του κλασσικιστικού περνά κατά τον 19ο την αποκορύφωσή του και φτάνει στην αρχή του τέλους».

Στο λυκαυγές του 21ου αιώνα πόσο ελπιδοφόρο είναι για όλους εμάς, να επανέρχονται ως σαρκωτές της Ελληνικής Μυθολογίας οι ίδιοι οι απόγονοι του ελληνικού ιδεώδους και ιδιαίτερα δια μέσω του ερασιτεχνισμού, πράγμα που σημαίνει πως η ιστορική κρίση υποφώσκει στην κάθε οντότητα για να ανασκαλεύσει τις μορφές οικουμενικότητας που αναδύονται σαν αίτημα ανάγκης. Στις ημέρες μας η κρίση, πρωτίστως αξιακή-κοινωνική και δευτερευόντως οικονομική-πολιτική, λειτουργεί σαν ένστικτο τρόμου. Δόκιμη φράση για να δικαιολογήσει ίσως την μέριμνα-επιθυμία του κυρίου Τόγια προς προώθηση των έργων του σε σχολεία. Η στειρότητα όσον αφορά στην καλλιτεχνική δημιουργία, η οποία ενασμενίζεται για άκαιρα-ανύπαρκτα πλούτη, θα μπορούσε κάλλιστα να αναζωογονηθεί και να αναδημιουργήσει τους πυλώνες του πολιτισμού, σε μία εποχή όπου τα πάντα διακυβεύονται.

Τα έργα του κυρίου Τόγια συμμετείχαν στην πρωτοβουλία «Αιγαιοπελαγίτικες Αποχρώσεις» μαζί με άλλων καλλιτεχνών. Πάρος και Σαντορίνη απήλαυσαν τα φιλοτεχνήματα στην πορεία τους ανά τους αιώνες σαν θεματική ανά των στιγμών στο Τώρα σαν αντίβαρο ιδεολογικό και αντιπρόταγμα αρωγής διαπαιδαγώγησης. Και σ’ αυτό το σημείο να διευκρινιστεί η ιδιαιτερότητα της κορνίζας των έργων του, οι οποίες απαιτούν επιπρόσθετη φιλοτέχνηση μαιάνδρων, διαφόρων σχημάτων. Ο μαίανδρος συνιστά ένα αμφιλεγόμενο σύμβολο, στο οποίο έχουν αποδοθεί πολλαπλές ερμηνείες. Μία εξ αυτών ομολογεί πως η καταγωγή του συμβόλου απ’ την Ελλάδα αφορά στην αναγωγή του Ήλιου, λόγω των διαφορετικών αντανακλάσεων του φωτός του Ζωοδότη στο έδαφος-πολίτες της ελληνικής περιοχής…

Είθε λοιπόν να υπάρχουν κι άλλες ανάλογες πρωτοβουλίες σε ατομικό ή συλλογικό επίπεδο. Κι ο αναγνώστης ας επαφεθεί στη ρήση του Πικάσο, «Η ζωγραφική δε γίνεται για να διακοσμεί διαμερίσματα. Είναι ένα εργαλείο πολέμου για να επιτίθεται, αλλά και να αμύνεται ενάντια στον εχθρό», η οποία επεξηγεί και την αρχική επιλογή του τίτλου…

* Το γυροσκόπιο αντίληψης της Ευαγγελίας Τυμπλαλέξη οδυνάται για τα κακώς κείμενα στον Πλανήτη. Νιώθει να πάλλεται σε χώρο μαγνητικά απομονωμένο και η πυξίδα έχει χαθεί.